TRANG THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên Luận án: Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của tỉnh Thái Nguyên.
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế.
Mã số: 9.34.04.10.
Họ và tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Xuân Quang.
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Đình Thọ.
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học kinh tế và Quản trị Kinh doanh – Đại học Thái Nguyên.
NHỮNG KẾT QUẢ MỚI CỦA LUẬN ÁN
Thứ nhất, tác giả đã tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế có liên quan tới đề tài luận án; trên cơ sở đó, luận án đã nêu ra một số kết luận và vạch ra một số khoảng trống nghiên cứu liên quan tới đề tài nghiên cứu. Đồng thời đã hệ thống và phát triển một bước lý luận về nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh gồm khung lý thuyết của đề tài nghiên cứu đây là những chỉ dẫn khoa học rất quan trọng để tác giả luận án triển khai trả lời các câu hỏi nghiên cứu và thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh bao gồm: Nhân tố môi trường kinh doanh; Nhân tố phát triển cụm ngành; Nhân tố hoạt động và chiến lược của doanh nghiệp; Nhân tố hạ tầng văn hóa, giáo dục, y tế, xã hội; Nhân tố hạ tầng kỹ thuật (giao đông vận tải, điện, nước, viễn thông); Nhân tố chính sách tài khóa, đầu tư, tín dụng, cơ cấu; Nhân tố lợi thế về vị trí và tài nguyên; Nhân tố quy mô địa phương. Trên có sở đó đề xuất quy trình nghiên cứu; khung phân tích; mô hình các giả thuyết nghiên cứu của đề tài luận án; và tác giả đã xây dựng hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của tỉnh Thái Nguyên.
Thứ hai, tác giả đã phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016-2020 cho thấy chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh Thái Nguyên đã có sự cải thiện rõ rệt qua các năm và năm 2020 Chỉ số PCI của tỉnh Thái Nguyên đã tăng bậc, đạt 66,65 điểm, xếp thứ 11/63 tỉnh, thành trong cả nước, dẫn đầu trong nhóm các tỉnh Miền núi phía Bắc. Một số chỉ số thành phần có kết quả rất tốt và vẫn giữ vững được vị trí thứ hạng cao như chỉ số “Đào tạo Lao động”; “Gia nhập thị trường”; “Tính năng động và tiên phong của lãnh đạo tỉnh”; Thiết chế pháp lý và an ninh trật tự”. Qua đó có thể thấy chính quyền tỉnh đã đồng hành cùng với cộng đồng doanh nghiệp tỉnh Thái Nguyên, môi trường đầu tư, kinh doanh của tỉnh Thái Nguyên không ngừng được cải thiện.
Thứ ba, tác giả đã đánh giá thực trạng các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của tỉnh Thái Nguyên thông qua các số liệu thứ cấp và sơ cấp để phân tích. Kết quả phân tích cho thấy: (i) môi trường kinh doanh của tỉnh Thái Nguyên chưa thực sự tốt, các số liệu khảo sát cán bộ quản lý đều đánh giá ở mức “trung bình”; (ii) trình độ phát triển cụm ngành của tỉnh còn hạn chế, phân lớn các doanh nghiệp đều là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hệ thống doanh nghiệp hỗ trợ chưa đáp ứng được yêu cầu cung cấp phụ kiện cho các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp FDI; (iii) lợi thế về vị trí và tài nguyên, hiện nay tỉnh chưa phát huy được hết lợi thế của tỉnh để thu hút các nhà đầu tư vào tỉnh; (iv) quy mô của tỉnh chưa đồng bộ, quy mô lao động thừa, nhưng thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, quy mô thị trường đã được cải thiện, song còn chưa phát triển; (v) hạ tầng văn hóa, giáo dục, y tế, xã hội của tỉnh đã cải thiện và phát triển trong những năm gần đây, cơ bản đã đáp ứng nhu cầu của người dân địa phương; (vi) hạ tầng kỹ thuật, bước đầu được cải thiện, song hạ tầng đường sông và đường sắt chưa phát triển; (vii) chính sách tài khóa, đầu tư, tín dụng, cơ cấu. Tỉnh Thái Nguyên đã có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, song các thủ tục còn rườm rà gây khó khăn cho doanh nghiệp; cơ cấu kinh tế đã được chuyển dịch theo hướng phù hợp mới mục tiêu của tỉnh giai đoạn vừa qua; (viii) hoạt động và chiến lược của doanh nghiệp, phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn là doanh nghiệp nhỏ và vừa, do vậy việc xây dựng chiến lược còn hạn chế, trình độ lao động chưa cao, công nghệ sản xuất lạc hậu, dẫn tới khó khăn trong việc cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Thứ tư, tác giả đã sử dụng phương pháp phân tích nhân tố khám phá (EFA) để phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh cấp tỉnh Thái Nguyên, kết hợp với mô hình hồi quy đa biến để phân tích mức độ tác động của từng nhân tố tới năng lực cạnh tranh của tỉnh Thái Nguyên. Kết quả phân tích cho thấy: trong 8 nhân tố ban đầu có 6 nhân tố: Trình độ phát triển của cụm ngành; Nhân tố quy mô địa phương; Nhân tố lợi thế về vị trí và tài nguyên; Hạ tầng y tế, giáo dục, văn hóa; Hạ tầng kỹ thuật; và Môi trường kinh doanh ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh Thái Nguyên còn 2 nhân tố: Nhân tố hoạt động và chiến lược của DN; và Chính sách tài khóa, tín dụng đầu tư và cơ cấu không đủ bằng chứng thực nghiệp cho thấy có ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của tỉnh.
Thứ năm, từ việc nghiên cứu thực trạng năng lực cạnh tranh của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 – 2020, luận án đã nêu ra một số hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về năng lực cạnh tranh của chính quyền tỉnh Thái Nguyên. Trên cơ sở bài học kinh nghiệm của các địa phương khác, từ những hạn chế và nguyên nhân đã được phân tích, luận án đã đưa ra một số giải pháp phù hợp, có cơ sở khoa học và khả thi để nâng cao năng lực cạnh tranh của chính quyền tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 – 2030.
KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN
Kết quả nghiên cứu ở chương 1, chương 2 của Luận án là tài liệu tham khảo bổ ích cho cán bộ giảng dạy, nhà khoa học, viên nghiên cứu và sinh viên khối ngành kinh tế nói chung và ngành Quản lý kinh tế nói riêng.
Kết quả nghiên cứu ở chương 4, chương 5 của Luận án là tài liệu tham khảo tốt phục vụ cho các nhà quản lý, các ban, sở, ngành và các cơ quan hoạch định, thực thi chính sách trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên nói riêng và cả nước nói chung. Đồng thời giúp chính quyền địa phương nói chung tỉnh Thái Nguyên nói riêng có cái nhìn cụ thể, toàn diện và có căn cứ để đề xuất, triển khai những giải pháp nhằm mục đích nâng cao năng lực cạnh tranh của Thái Nguyên để phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong thời gian tới.
Trong thời gian tới, cần mở rộng nghiên cứu năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong bối cảnh ứng phó biến đổi khí hậu, đổi mới mô hình tăng trưởng, ứng dụng kinh tế tuần hoàn, phát thải các bon thấp, tăng trưởng xanh phù hợp với xu hướng toàn cầu và cam kết chuyển đổi xanh của Việt Nam.
