Luận án Nghiên cứu nuôi cấy rễ thứ cấp sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) và khảo sát ảnh hưởng của một số elicitor lên sự tích lũy saponin

NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

Tên đề tài luận án: Nghiên cứu nuôi cấy rễ thứ cấp sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) và khảo sát ảnh hưởng của một số elicitor lên sự tích lũy saponin

Chuyên ngành: Sinh lý học thực vật

Mã số chuyên ngành: 62 42 01 12

Họ tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Nhật Linh

Khóa đào tạo: 2014 – 2017

Người hướng dẫn khoa học:

GS.TS. Dương Tấn Nhựt

GS.TS. Nguyễn Hoàng Lộc

Cơ sở đào tạo: Đại học Khoa học Huế, Đại học Huế

Nội dung đóng góp quan trọng của luận án gồm:

1. Đã cải tiến quy trình nhân nhanh sinh khối rễ thứ cấp (RTC) sâm Ngọc Linh từ rễ bất định (RBĐ) in vitro thông qua việc tối ưu nguồn mẫu, môi trường nuôi cấy và điều kiện nuôi cấy. Các kết quả cho thấy, các RTC sâm Ngọc Linh được hình thành từ vùng trụ bì tại vị trí của bó mạch dẫn trung tâm. Các mẫu RBĐ dài 2 cm tái sinh từ cuống lá với 8 g RBĐ/1,5 L môi trường nuôi cấy trong bioreactor hình cầu có sục khí cho kết quả hình thành RTC tốt nhất trên môi trường MS cải biên với tỷ lệ 1/2 NH4+/NO3- bổ sung 7 mg/L IBA, 0,5 mg/L BA và 30 g/L sucrose trong 56 ngày (45 ngày đầu trong tối, 11 ngày sau ngoài sáng) ở 22C và pH = 5,3.

2. Đã tìm ra điều kiện nuôi cấy, loại và nồng độ elicitor tốt nhất cũng như thời điểm xử lý elicitor phù hợp để tăng cường khả năng sinh tổng hợp các saponin (MR2, Rb1 và Rg1) trong nuôi cấy RTC sâm Ngọc Linh từ RBĐ in vitro. Trong 5 loại elicitor (SA, JA, ABA, YE và CHN); hàm lượng Rb1 đạt cao nhất ở 50 µg/L JA, Rg1 ở 100 µg/L JA và MR2 ở 200 µg/L JA. Tuy nhiên, JA và ABA gây ức chế tăng trưởng RTC trong khi SA, YE và CHN thì ít ức chế tăng trưởng RTC hơn. Năng suất saponin tổng là cao nhất khi RTC nuôi cấy trong bioreactor hình cầu có bổ sung YE tại nồng độ 150 mg/L trong 56 ngày ở 22C, pH 5,3. Thời gian bổ sung 150 mg/L YE thích hợp nhất tại ngày thứ 40 (16 ngày trước thu hoạch).