THÔNG TIN NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Họ và tên nghiên cứu sinh: Phùng Minh Dũng
Tên luận án: “Nghiên cứu phát hiện và xây dựng quy trình phân lập tetrodotoxin và một số độc tố thần kinh khác từ cá nóc”
Chuyên ngành: Dược học cổ truyền
Mã số: 62720406
Họ và tên cán bộ hướng dẫn (học hàm, học vị):
PGS. TS. Trần Việt Hùng
PGS. TS. Nguyễn Tiến Vũng
Tên cơ sở đào tạo: Viện Dược liệu
Tóm tắt những kết luận mới của luận án:
(1) – Đưa ra được bộ dữ liệu về 10 loài cá nóc độc ở Việt Nam, gồm: đặc điểm hình thái, danh pháp, hình ảnh tiêu bản và bộ dữ liệu độc tính, góp phần nhận dạng cá nóc độc và định hướng trong các nghiên cứu tiếp theo.
(2) – Lần đầu tiên, thu được hợp chất TTX tinh khiết (>95%) và chất chuẩn đối chiếu hóa học TTX được thiết lập tại Việt Nam. Chất chuẩn này sẽ được sử dụng trong kiểm nghiệm độc tố TTX trong an toàn thực phẩm và các nghiên cứu ứng dụng TTX làm thuốc. Ngoài ra, từ TTX tinh khiết có thể nghiên cứu bào chế thuốc tiêm hoặc tạo các dẫn xuất khác nhằm giảm độc tính hoặc thay đổi ái lực với kênh Na là những hướng nghiên cứu có thể được thực hiện tiếp.
(3) – Ngoài TTX, lần đầu tiên ở Việt Nam, phân lập được 5 dẫn chất của TTX là 6-deoxytetrodotoxin từ cá nóc viền đuôi đen Arothron immaculatus, 6-epitetrodotoxin và 5-deoxytetrodotoxin từ cá nóc vằn Takifugu oblongus, 11-deoxytetrodotoxin từ cá nóc răng mỏ chim Lagocephalus inermis và 6,11-dideoxytetrodotoxin phân lập từ cá nóc tro Lagocephalus lunaris. Các hợp chất tương tự TTX (TTX analogues hay TTXs) sẽ được tiếp tục nghiên cứu trong hướng phát triển thuốc mới, tìm kiếm các chất dẫn đường (lead copounds) tiềm năng, hạn chế nhược điểm của TTX, và bổ sung thêm cho các nghiên cứu
tìm hiểu về sự hình thành độc tố trong sinh vật cũng như nghiên cứu liên quan giữa cấu trúc và tác dụng của nhóm chất này, VV
(4) – Xây dựng được quy trình chiết xuất, tinh chế và tiêu chuẩn bột TTX thô >80%, qua phân tích có thể xác định 20% còn lại chủ yếu là các chất độc thần kinh TTXs. Các analogues này qua các nghiên cứu cho thấy độc tính của chúng thường kém hơn nhiều lần so với độc tính của TTX. Từ bột TTX thô này luận án đã bào chế thử nghiệm dạng bột đông khô nồng độ 0,1%. Bột đông khô này đã được xây dựng tiêu chuẩn cơ sở để kiểm soát chất lượng, đánh giá độc tính để có thể định hướng ứng dụng làm nguyên liệu bào chế các sản phẩm khác, đặc biệt là các sản phẩm giảm đau, hỗ trợ cai nghiện, … Ngoài ra, từ bột đông khô này còn có thể hướng đến nhiều dạng thuốc chứa TTX phục vụ các mục đích khác nhau mà các nhà khoa học trên thế giới đang còn tiếp tục nghiên cứu như:
+ Thuốc gây tê, gây mê dùng trong phẫu thuật
+ Thuốc kháng virus HIV
+ Thuốc kháng một số loại ung thư như ung thư vú.
