TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
Tên luận án: “Nghiên cứu pheromone giới tính và kairomone trong quản lý tổng hợp sâu tơ, Plutella xylostella Linnaeus (Lepidoptera: Plutellidae) hại rau cải”.
Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
Mã số chuyên ngành: 62 62 01 12;
Khóa: 2015-2019.
Họ tên nghiên cứu sinh: Đinh Thị Chi
Người hướng dẫn chính: PGs. Ts. Lê Văn Vàng
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Đề tài: “Nghiên cứu pheromone giới tính và kairomone trong quản lý tổng hợp sâu to, Plutella xylostella Linnaeus (Lepidoptera: Plutellidae) hại rau cải” được thực hiện từ năm 2015 đến năm 2019 đạt được kết quả sau:
Tổng hợp pheromone giới tính của sâu tơ
Thông qua phản ứng Wittig chọn lọc làm phản ứng chính đã thành công trong việc tổng hợp hợp chất (Z)-11-hexadecen-1-ol (Z11-16:OH), tổng sản lượng 42,9% (từ 11-bromo-1-undecanol đến Z11-16:OH). Oxy hóa hợp chất Z11-16:OH trải qua phản ứng oxy hóa bằng PCC hoặc acetyl hóa bằng acetic anhydride thu được hợp chất Z11-16:Ald và Z11-16:OAc (hiệu suất phản ứng 90,4 và 71,4%, tương ứng).
– Đánh giá hiệu quả hấp dẫn của pheromone tổng hợp đối với sâu tơ
+ Thí nghiệm ngoài đồng đánh giá ảnh hưởng của các thành phần pheromone giới tính tổng hợp đối với sâu tơ cho thấy rằng Z11-16:Ald và Z11-16:OAc là hai thành phần rất cần thiết cho sự hấp dẫn thành trùng sâu tơ, còn Z11-16:OH là thành phần bổ trợ giúp tăng cường hiệu quả hấp dẫn của mồi.
+ Ảnh hưởng của hàm lượng thành phần Z11-16:OH lên hiệu quả hấp dẫn của mỗi pheromone giới tính tổng hợp đối với sâu tơ. Kết quả này cho thấy hợp chất 211-16:OH với tỷ lệ 1-10% trong thành phần pheromone giới tính tổng hợp đã làm gia tăng đáng kể hiệu quả hấp dẫn đối với thành trùng sâu tơ, P.xylostella.
+ Ảnh hưởng của hàm lượng mồi lên hiệu quả hấp dẫn của mỗi pheromone giới tính tổng hợp Z11-16:Ald, Z11-16:OAc và Z11-16:OH. Kết quả cho thấy rằng thành trùng đực sâu tơ cho đáp ứng mạnh với pheromone giới tính ở nồng độ thấp từ 0,01 đến 0,1 mg/tuýp, hiệu quả hấp dẫn bắt đầu giảm khi nồng độ cao hơn từ 0,3 đến 1,0 mg/tuýp.
– Đánh giá hiệu quả hấp dẫn của kairomone đối với sâu tơ
+ Đánh giá hiệu quả của hợp chất Allyl isothiocyanate (AITC) đối với sâu tơ. Bẫy mồi với AITC nồng độ 0,5; 0,7 và 1,0 mg/tuýp cho hiệu quả hấp dẫn mạnh cả hai giới của thành trùng. Trong đó, nồng độ 0,7 mg/tuýp cho hiệu quả hấp dẫn cao hơn ý nghĩa so 1,0 ml dịch lá cải nghiên;
