THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Họ và tên nghiên cứu sinh: Trần Quang Thiện
2. Giới tính: Nam
3. Ngày sinh: 15/08/1988
4. Nơi sinh: Đăk Lăk
5. Quyết định công nhận nghiên cứu sinh: Quyết định số 416/QĐ-VNLNT ngày 24 tháng 9 năm 2020 của Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên từ Việt Nam.
6. Các thay đổi trong quá trình đào tạo: Không có thay đổi về nội dung và người hướng dẫn.
7. Tên đề tài luận án: Nghiên cứu quá trình lan truyền phóng xạ trong môi trường biển
8. Chuyên ngành: Vật lý nguyên tử và hạt nhân
9. Mã số: 9.44.01.06
10. Cán bộ hướng dẫn khoa học: Hướng dẫn 1: PGS. TS. Nguyễn Xuân Hải Hướng dẫn 2: TS. Vũ Duy Vĩnh
11. Tóm tắt các kết quả mới của luận án:
Lần đầu tiên tại Việt Nam, một phương pháp tích hợp giữa mô hình khí quyển FLEXPART và mô hình thủy động lực học DELFT-3D đã được phát triển và ứng dụng thành công trong mô phỏng sự phát tán phóng xạ Cs-137 từ khí quyển vào môi trường biển, đảm bảo tính liên tục và chính xác cao trong quá trình mô phỏng.
Đã mô phỏng và tái hiện thành công quá trình rơi lắng và lan truyền Cs-137 trong hai kịch bản: sự cố thực tế tại Fukushima (Nhật Bản) và sự cố giả định tại Nhà máy điện hạt nhân (NMĐHN) Phòng Thành (Trung Quốc), với kết quả kiểm chứng đạt hệ số tương quan cao so với dữ liệu quan trắc thực tế (0,74 đối với lan truyền Cs-137 tại Fukushima; 0,6-0,99 đối với thủy động lực học tại Biển Đông).
Đã xác định được quy luật phân bố không gian và thời gian của Cs-137 trong môi trường biển, bao gồm ảnh hưởng rõ nét của động lực ven bờ, thủy triều, khoảng cách từ nguồn phát và độ sâu nước, góp phần làm rõ cơ chế lan truyền phóng xạ trong Biển Đông.
Đã đánh giá được liều chiếu ngoài và chiếu trong đối với con người khi tiếp xúc với Cs-137 thông qua tắm biển và tiêu thụ hải sản nhiễm phóng xạ từ kịch bản sự cố giả định tại Biển Đông, Việt Nam.
12. Khả năng ứng dụng thực tiễn:
Các kết quả mô phỏng và đánh giá trong luận án có thể được ứng dụng trực tiếp trong công tác dự báo, cảnh báo và ứng phó sự cố hạt nhân liên quan đến môi trường biển, đặc biệt tại khu vực Biển Đông và vùng ven bờ Việt Nam.
Kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học quan trọng để xây dựng hoặc điều chỉnh các quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về mức giới hạn phóng xạ trong nước biển, thực phẩm hải sản và các hoạt động khai thác biển trong điều kiện sự cố hạt nhân.
Các dữ liệu và bản đồ phân bố Cs-137 theo thời gian và không gian có thể phục vụ cho các cơ quan quản lý môi trường, an toàn bức xạ và quốc phòng ninh, hỗ trợ thiết lập các vùng giám sát và cảnh báo sớm. an
Hệ thống mô hình tích hợp FLEXPART – DELFT-3D có thể được sử dụng trong các nghiên cứu khác về phát tán chất ô nhiễm trong khí quyển – biển hoặc đánh giá tác động môi trường của các ngành công nghiệp ven biển và hàng hải.
13. Các hướng nghiên cứu tiếp theo:
Tối ưu hóa thuật toán và quy trình tích hợp giữa mô hình FLEXPART và DELFT-3D nhằm cải thiện tốc độ xử lý và độ chính xác, đặc biệt với các kịch bản quy mô lớn hoặc yêu cầu phản ứng nhanh.
Phát triển công cụ tự động chuyển đổi dữ liệu giữa hệ lưới của hai mô hình và xây dựng các module tính toán nồng độ – khối lượng phóng xạ chuyên biệt nhằm phục vụ nhiều loại đồng vị phóng xạ khác nhau.
Nghiên cứu ảnh hưởng tích lũy lâu dài của Cs-137 trong chuỗi thức ăn biển và đánh giá rủi ro sinh thái theo thời gian thực hoặc mùa vụ, từ đó đưa ra
khuyến nghị về thời gian và không gian an toàn trong khai thác hải sản.
Mở rộng mô hình tích hợp cho các sự cố đa nguồn hoặc đa vị trí, phục vụ cho các bài toán giả định ở cấp độ quốc gia hoặc khu vực ASEAN, góp phần vào hợp tác khu vực trong giám sát và ứng phó sự cố hạt nhân trên biển.
Đề xuất quy định pháp lý cụ thể về nồng độ phóng xạ trong nước biển tại Việt Nam, đồng thời kiến nghị cập nhật các thông tư, tiêu chuẩn hiện hành để phù hợp với thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế.
