THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐƯA LÊN MẠNG
Tên đề tài luận án: “Nghiên cứu thành phần hóa học hướng tác dụng sinh học của cây Xáo tam phân (Paramignya trimera (Oliv.) Burkill) Rutaceae”
Chuyên ngành: Dược học cổ truyền. Mã số: 62720406
Họ và tên nghiên cứu sinh: TRẦN THỊ THÚY QUỲNH
Họ và tên người hướng dẫn: TS. PHẠM ĐÔNG PHƯƠNG, PGS.TS. ĐỖ THỊ HỒNG TƯƠI
Tên cơ sở đào tạo: Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
TÓM TẮT NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đặt vấn đề: Xáo tam phân được bán nhiều trên thị trường nhưng có không nhiều thông tin về thành phần hóa học, tác dụng dược lý, kiểm nghiệm. Do đó, mục tiêu của đề tài nhằm nghiên cứu về thành phần hoá học, cơ chế tác dụng dược lý, định lượng một số hợp chất marker, góp phần tiêu chuẩn hóa dược liệu Xáo tam phân.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Xáo tam phân (rễ, thân, lá) được khảo sát hoạt tính chống oxy hoá và độc tính tế bào ung thư in vitro của các cao chiết toàn phần và cao phân đoạn. Phân lập hợp chất từ các cao tiềm năng bằng sắc ký cột chân không, sắc ký cột cổ điển, xác định cấu trúc bằng phổ MS, NMR, DEPT, HSQC, HMBC và COSY. Đánh giá hoạt tính độc tế bào in vitro của các hợp chất phân lập được. Thiết lập chất đối chiếu theo ISO 13528, xây dựng quy trình định lượng các marker, ứng dụng quy trình định lượng.
Kết quả: Nghiên cứu đã cho thấy 3 cao rễ, thân, lá đều thể hiện hoạt tính chống oxy hóa, cao thân có khả năng bắt gốc tự do mạnh nhất. Cao rễ có hoạt tính độc tế bào ung thư mạnh nhất trên cả 2 dòng tế bào MDA-MB-231 và HepG2. Cao phân đoạn kém phân cực (n-hexan, clorofrom) thể hiện hoạt tính mạnh hơn, tốt hơn các cao phân cực (ethyl acetat, nước). Đã phân lập được 12 hợp chất từ rễ và thân, trong đó hợp chất PT-6 được xem là chất mới và 5 hợp chất lần đầu công bố. Đã đánh giá hoạt tính độc tế bào của ostruthin và 8-methoxyostruthin trên hai dòng tế bào MDA-MB-231 và HAK1B và khảo sát cho thấy protein KDM2A ảnh hưởng đến tác động của 8-methoxyostruthin lên quá trình tăng trưởng của 2 dòng tế bào này. Ostruthin và 8- methoxyostruthin được thiết lập CĐC, hàm lượng từ 97,8%-99,0% tính theo nguyên trạng. Quy trình định lượng đồng thời demethylsuberosin, ostruthin và 8-methoxyostruthin bằng phương pháp HPLC đã thỏa mãn đầy đủ các yêu cầu theo hướng dẫn của ICH và AOAC. Ứng dụng để định lượng một số mẫu rễ Xáo tam phân thu mua trên thị trường tại các tỉnh thành Đà Lạt – Lâm Đồng, Vĩnh Cửu – Đồng Nai, TP. HCM, Tây Ninh, Bình Phước.
Kết luận: Đề tài đã phân lập được 12 hợp chất từ các cao và phân đoạn có tác dụng sinh học tiềm năng, bước đầu gợi ý cơ chế tác động của hoạt tính độc tế bào ung thư của 8-methoxyostruthin là ức chế sự biểu hiện của KDM2A. Đề tài đã xây dựng quy trình định lượng marker chính và ứng dụng quy trình kiểm nghiệm mẫu thu được trên thị trường.
Từ khóa: Paramignya trimera, Xáo tam phân, ostruthin, 8-methoxyostruthin, KDM2A
