TRANG THÔNG TIN VỀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT HỌC THUẬT, LÝ LUẬN CỦA LUẬN ÁN TIẾN SỸ
1. Tên luận án: Nghiên cứu ứng dụng mô hình số để mô phỏng khí hậu nhiều năm cho khu vực Việt Nam và lân cận.
Mã số – Chuyên ngành: 62.44.02.22, Khí tượng và khí hậu học
2. Nghiên cứu sinh: Thải Thị Thanh Mình
Người hướng dẫn: PGS. TS Nguyễn Văn Thắng; PGS. TS Nguyễn Viết Lành
Cơ sở đào tạo: VIỆN KHOA HỌC KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN VÀ MÔI TRƯỜNG
3. Giới thiệu về luận án:
Thông tin dự báo khí hậu luôn nhận được sự quan tâm trong các hoạt động của nhiều lĩnh vực kinh tế – xã hội. Trước nhu cầu thực tiễn đó, các nghiên cứu về dự bảo dự tỉnh khi hậu tương lại được nhiều nhà khoa học trong, ngoài mước quan tâm và công cụ hữu ích để giải quyết vấn đề trên là sự dụng các mô hình khi hậu, bao gồm cả mô hình toàn cầu và các RCM. Tuy nhiên, hiện nay chất lượng dự báo dự tỉnh khí hậu bằng phương pháp này còn hết sức khiêm tốn, đặc biệt ở Việt Nam hầu như chỉ dừng lại ở mức độ thử nghiệm. Nguyên nhân là do sai số nội tại của mô hình (khả năng/ki năng của mô hình) và sai số trường số liệu đầu vào. Do đó, việc đánh giá là năng mô hình khí hậu, bằng việc mô phỏng lại khí hậu quá khứ cho từng khu vực, là việc làm hết sức quan trọng, mục đích để tìm ra điểm yếu mạnh của mô hình, phục vụ bài toản dự báo dự tỉnh khỉ hậu tương lai.
Mô hình MM5 (phiên bản dành cho khí hậu) đã được áp dụng để nghiên cứu kĩ năng mô phỏng khí hậu cho khu vực Việt Nam và lân cận. Kết quả cho thấy, mô hình MM5 có kĩ năng mô phỏng nhiệt độ, nhiệt độ tối thấp trung bình và có sai số hệ thống thấp hơn quan trắc trên 7 vùng khí hậu, mở ra khả năng hiệu chỉnh Bias cho mô hình. Trong khi đó, mô hình MM5 không có kĩ năng trong mô phòng nhiệt độ cực đại, sai số tương đối trung bình vào khoảng từ 3-4°C
Đối với trường mưa, sai số nhỏ trên vùng khí hậu Đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ, còn sai số lớn thường tập trung ở đài ven biển miền Trung, vùng khí hậu Tây Bắc. Nguyên nhân dẫn đến các sai số này là do mô phỏng tốt không tốt diễn biến của hoàn lưu và hiệu ứng của địa hình trong mô hình MMS.
4. Đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận của luận án
– Đã ứng dụng được MM5 (phiên bản dành cho khí hậu) chạy mô phỏng nhiều năm (1982-2000) cho Việt Nam với độ phân giải cao (36km);
– Làm rõ một phần nguyên nhân làm giảm trường nhiệt độ mô phỏng trong mùa thu, mùa đông và mùa xuân, chủ yếu là do áp cao lạnh lục địa mô phỏng có cường độ mạnh ở mục thấp, kết hợp với cường độ rãnh giỏ tây trên cao được khơi sâu và mở rộng,
– Làm rõ một phần nguyên nhân sai số trong kết quả mô phỏng nhiệt độ cực đại là do mô hình chưa mô phỏng được vị trí cũng như cường độ của áp thấp Ấn-Miến, áp cao cận nhiệt đới và hiệu ứng của địa hình trong mô hình MM5.
