Trích yếu luận án tiến sĩ kỹ thuật của NCS Phạm Thế Vinh
Tên tác giả: Phạm Thế Vinh
Người hướng dẫn: GS. TSKH. Nguyễn Ân Niên; GS. TS. Tăng Đức Thắng
Tên luận án: Nghiên cứu vai trò của bãi triều đến mực nước và lưu lượng sông Sài Gòn – Đồng Nai
Chuyên ngành: Kỹ thuật tài nguyên nước
Mã số: 9-58-02-12
Đơn vị đào tạo sau đại học: Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
NỘI DUNG BẢN TRÍCH YẾU
1. Mục tiêu và đối tượng nghiên cứu của luận án
1.1. Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích dựa trên cơ sở khoa học để đưa ra những lập luận của việc thay đổi bãi triều tác động đến mực nước và lưu lượng trong lòng dẫn.
Dựa vào mô hình thủy lực, mô phỏng và đánh giá được tác động của bãi triều đến mực nước và lưu lượng trên sông thuộc hạ lưu lưu vực sông SG-ĐN.
1.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu về các bãi triều: được giới hạn là các bãi triều thuộc khu vực hạ lưu lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai.
2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng
Phương pháp kế thừa.
Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
Phương pháp phân tích.
Phương pháp mô hình toán.
Phương pháp so sánh liên hệ thực tiễn.
3. Các kết quả nghiên cứu chính
3.1. Ý nghĩa khoa học của luận án
Dựa trên phân tích cơ sở khoa học, mô phỏng thủy lực bằng mô hình toán, làm sáng tỏ tác động của bãi triều đến mực nước và lưu lượng trong lòng dẫn và trên sông SG-ĐN.
Đưa ra những luận cứ khẳng định tác động của các bãi triều đến mực nước, lưu lượng trên hạ lưu các lưu vực sông là rất lớn và không thể bỏ qua.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án
Kết quả của luận án được công bố nhằm cung cấp thông tin để hỗ trợ cho các nhà nghiên cứu, tư vấn, nhà lập quy hoạch và nhà quản lý nhận biết được việc thay đổi các bãi triều tác động rất lớn đến mực nước và lưu lượng trên sông. Tác động này trong những năm gần đây còn lớn hơn nhiều so với tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng.
Kết quả luận án có khả năng ứng dụng cho công tác nghiên cứu, thiết kế, xây dựng, khai thác và vận hành các công trình trong hạ lưu sông SG-ĐN nói riêng và cho tất cả những khu vực trũng thấp, chịu tác động của thủy triều.
3.3. Đóng góp mới của luận án
Thiết lập được mối liên hệ giữa bãi triều với mực nước và lưu lượng trên sông.
– Lượng hỏa tác động của bãi triều đến mực nước và lưu lượng trên sông thuộc hạ lưu lưu vực sông SG-ĐN.
4. Kết luận và hướng nghiên cứu tiếp theo
4.1. Kết luận
– Địa hình lòng sông và các bãi ven sông luôn thay đổi dưới tác động của các yếu tố tự nhiên và con người, những thay đổi này đã tác động đến mực nước và lưu lượng trên sông. Các dạng địa hình có thể kể đến như: (i) Địa hình mặt cắt sông vao gồm mặt cắt lòng sông và các bãi bên; (ii) Các khu trùng ở phía thượng lưu là các khu chậm lũ; (iii) Tại hạ lưu vùng ảnh hưởng triều là các bãi chứa (chậm) triều (bãi triều). Luận án tập trung nghiên cứu về sự thay đổi mực nước và lưu lượng trên sông khi thu hẹp các bãi triều.
Luận án đã sử dụng việc phân tích lý thuyết để xác định các mối quan hệ giữa bề rộng của bãi triều với mực nước và lưu lượng trên sông. Luận án cũng đã sử dụng các tài liệu về sử dụng đất thông quan việc thu thập số liệu tại địa phương và phân tích ảnh vệ tinh để xác định các bãi triều. Để làm rõ hơn tác động của bãi triều đến mực nước và lưu lượng trên sông, luận án đã xây dựng mô hình thử nghiệm nhằm mô phỏng các bãi triều với các trường hợp tỉnh. Đối với áp dụng tính toán thực tế cho hạ lưu sông SG-ĐN, luận án đã sửdụng mô hình thuỷ lực (1 chiều, 2 chiều) để mô tả tác động của các bãi triều đến mực nước và lưu lượng trên sông chính trong khu vực hạ lưu sông SG-ĐN. Luận án cũng đã mô phỏng tỉnh toán dự báo về mực nước lớn nhất có thể dâng lên trong tương lai khi các bãi triều không còn và đề xuất giải pháp giảm mực nước trong sông dựa trên quan điểm khôi phục các bãi ngập triều.
Như vậy có thể thấy rằng, bãi triều trong vùng nghiên cứu là một yếu tố vô cùng quan trọng tác động đến chế độ triều, tác động của con người trong việc thu hẹp các bãi triều làm cho mực nước lớn nhất tăng lên còn lớn hơn nhiều so với tác động của nước biển dâng. Do đó, con người cần phải có những quan niệm và ứng xử phù hợp hơn trong vẫn đề khai thác và bảo vệ các bãi triều trong khu vực. Nghiên cứu này áp dụng cho vùng hạ lưu SG-ĐN nhưng về nguyên lý và quy luật chung có thể áp dụng được cho các lưu vực sông khác nơi có ảnh hưởng của thủy triều.
4.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
Các yếu tố lún sụt đất, biến hình lòng dẫn, tác động của gió, thành phần độ mặn, hình dạng bãi triều và công trình tác động đến truyền triều vào cửa sông chưa được đề cập trong nghiên cứu này. Trong các nghiên cứu tiếp theo, cần nghiên cứu thêm về các yếu tổ này để đưa ra được kết quả đầy đủ hơn.
