1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc cùng sinh sống với nhau trong suốt tiến trình của lịch sử từ xa xưa đến ngày hôm nay. Các dân tộc ít người chủ yếu sống ở những địa bàn vùng núi cao, cư trú xen kẽ nhau (ngoại trừ các đô thị lớn) trải dài về mặt địa lý từ Bắc đến Nam. Địa bàn cư trú của các tộc người thiểu số thường có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng về an ninh – kinh tế – chính trị và môi trường; các tộc người này cùng với người Kinh đã góp phần xây dựng nên quốc gia – dân tộc thống nhất có lịch sử hàng nghìn năm, do vậy họ có nhiều điểm chung cùng chia sẻ về kinh tế – văn hoá, xã hội. Mặt khác, mỗi tộc người có sắc thái văn hóa riêng, tạo nên tính đa dạng phong phú về văn hóa vật chất – tinh thần trong một nền văn hóa Việt Nam “thống nhất trong đa dạng”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng viết “Nước ta là một nước thống nhất gồm nhiều dân tộc. Các dân tộc sống trên đất nước Việt Nam đều bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ. Các dân tộc anh em trong nước ta gắn bó ruột thịt với nhau trên một lãnh thổ chung và trải qua một lịch sử lâu đời cùng nhau lao động và đấu tranh để xây dựng tổ quốc tươi đẹp” [39, tr.587].
Ngày nay, trong công cuộc đổi mới, chủ trương đường lối xuyên suốt trong chính sách của Việt Nam là thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Đặc biệt, với các cộng đồng dân tộc thiểu số còn gắn với vấn đề xóa nghèo đói, bình đẳng dân tộc, đoàn kết và phát triển hài hòa giữa các tộc người, giữa miền xuôi và miền ngược là vấn đề có ý nghĩa khoa học, lý luận chính trị – xã hội sâu sắc. Trong báo cáo chính trị của Đại hội Đảng lần thứ 12 có chỉ rõ nhiệm vụ phải khắc phục tình trạng “Đời sống vật chất, văn hoá tinh thần ở nhiều nơi còn nghèo nàn, đơn điệu; khoảng cách hưởng thụ văn hoá giữa miền núi, vùng sâu, vùng xa với đô thị và trong các tầng lớp nhân dân chậm được rút ngắn”.Người Kơho sinh sống rải rác ở các tỉnh như Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa, Đồng Nai và Tp. Hồ Chí Minh trong đó, hơn 90% tập trung ở Lâm Đồng, là một trong bốn dân tộc có dân số đông nhất trong 14 dân tộc thiểu số trên địa bàn Tây Nguyên và là “một hợp phần của văn hóa Tây Nguyên” nằm trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Nhưng trong khoảng 30 năm trở lại đây, cộng đồng người Kơho đã có rất nhiều sự thay đổi về kinh tế – chính trị, văn hoá – xã hội, cũng như về các phong tục tập quán. Một trong số những biến đổi mạnh mẽ đó là sự biến đổi trong tổ chức xã hội. Tổ chức của một cộng đồng cho dù là chính thức hay phi chính thức thì sự thay đổi của nó vẫn đóng một vai trò quan trọng trong toàn bộ đời sống xã hội của một cộng đồng người nói chung và của một nhóm xã hội nói riêng. Có thể nói, tổ chức xã hội chính là phần “cứng”, là bộ “khung” của một xã hội. Nói như nhà xã hội học Donald Light trong cuốn giáo trình kinh điển “Sociology” thì “bất luận trong trường hợp nào thì bạn và cuộc sống của bạn luôn là thành viên của một nhóm và một tổ chức xã hội” [20, tr.201]. Chính nhờ có hệ thống tổ chức xã hội mà nhờ đó “một hệ thống các quan hệ, tập hợp liên kết cá nhân nào đó để đạt được mục đích nhất định” [21, tr.161]. Do vậy, việc nghiên cứu những biến đổi trong tổ chức xã hội của người Koho là hết sức cần thiết, đặc biệt là sự biến đổi tổ chức từ xã hội truyền thống sang xã hội có cấp độ phát triển cao hơn diễn ra trong tổ chức gia đình, tự quản cộng đồng, tổ chức sản xuất và trong tổ chức sinh hoạt văn hoá, xã hội.
