TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
Tên luận án: Phân tích chuỗi giá trị sản phẩm đồ gỗ gia dụng sử dụng nguyên liệu gỗ Keo (Acacia).
Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp Mã ngành: 62.62.01.15
Họ tên nghiên cứu sinh: Trần Thanh Cao
Người hướng dẫn khoa học (ghi rõ học hàm, học vị, họ và tên): PGS TS. Huỳnh Thanh Nhã (Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ Cần Thơ) và TS. Nguyễn Hồng Gấm (Trường Đại học Nam Cần Thơ).
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Phân tích chuỗi giá trị sản phẩm đồ gỗ gia dụng sử dụng nguyên liệu gỗ Keo (Acacia) nhằm tìm ra các “điểm nghẽn” cần thiết phải cải thiện để góp phần phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ Việt Nam một cách bền vững. Luận án có 4 nội dung nghiên cứu, bao gồm: (1) Đánh giá thực trạng sản xuất và tiêu thụ đồ gỗ từ gỗ Keo, (2) Phân tích CGT bền vững đồ gỗ từ gỗ Keo, (3) Phân tích môi trường vĩ mô có ảnh hưởng CGT đồ gỗ từ gỗ Keo, (4) Đề xuất giải pháp phát triển bền vững CGT đồ gỗ từ gỗ Keo. Tác giả đã áp dụng cách tiếp cận chuỗi giá trị bền vững để phân tích tình hình sản xuất và thị trường, phân tích kinh tế, đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA), phân tích giá trị gia tăng bền vững, phân tích PESLTE và phân tích SWOT của chuỗi giá trị. Dữ liệu sơ cấp sử dụng trong nghiên cứu đã được thu thập từ 1908 hồ sơ xuất khẩu đồ gỗ, 55 hồ sơ khai thác gỗ Keo và phỏng vấn 231 người có liên quan tại 7 Tỉnh, Thành phố có trồng và chế biến nhiều gỗ Keo ở Nam Bộ cùng với các tài liệu thứ cấp.
2. Những kết quả mới của luận án:
Mặc dù các chuỗi giá trị sản xuất đồ gỗ Keo đang hoạt động ổn định, có hiệu quả kinh tế tốt và có lợi thế cạnh tranh trên thị trường, nhưng vẫn có một số điểm nghẽn cần được khắc phục để phát triển bền vững
Thứ nhất, điểm nghẽn kinh tế là nguyên liệu sản xuất đồ gỗ xuất khẩu có chất lượng không tốt do gỗ được khai thác khi cây còn non và tỷ lệ gỗ được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững rất thấp. Hơn nữa, việc bố trí mặt bằng sản xuất chưa hợp lý làm tăng chi phí vận chuyển.
Thứ hai, Điểm nghẽn của xã hội là thiếu nguồn nhân lực được đào tạo và thường xuyên xảy ra các quan hệ lao động trái pháp luật. Đó là những điều kiện khó khăn để sản xuất theo tiêu chuẩn bền vững;
Cuối cùng, điểm nghẽn về môi trường là những hoạt động khai thác gỗ và chế biến gỗ phát thải ra nhiều khí CO2 do sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch và thiếu công nghệ, thiết bị hiện đại.
Giá trị gia tăng bền vững tuyệt đối của đồ nội thất bằng gỗ keo lớn hơn giá trị gia tăng, cho thấy sản xuất bền vững sẽ hiệu quả hơn so với sản xuất thông thường hiện nay.
3. Các ứng dụng/khả năng ứng dụng trong thực tiễn, các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu:
Về mặt khoa học, luận án đã hệ thống hóa các lý thuyết về phân tích chuỗi giá trị và đề xuất phương pháp tiếp cận chuỗi giá trị bền vững cho sản phẩm đồ gỗ từ gỗ Keo, đó là kết hợp đánh giá vòng đời sản phẩm với phân tích chi phí xã hội và giá trị gia tăng bền vững, cùng với đánh giá các yếu tố môi trường vĩ mô bằng công cụ PESTLE thay thế cho PEST.
Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu sẽ giúp các tác nhân chuỗi giá trị đồ gỗ từ gỗ Keo nhận biết được những điểm nghẽn về kinh tế, xã hội và môi trường để khắc phục nhằm phát triển bền vững doanh nghiệp của mình trên thị trường trong nước và quốc tế. Mặc dù luận án đã đi sâu phân tích chuỗi giá trị bền vững đồ gỗ từ gỗ Keo nhưng luận án không tránh khỏi những hạn chế. Do đó, nghiên cứu trong tương lai cần chú ý đến các vấn đề sau: (1) Giá trị thặng dư của khách hàng đối với đồ gỗ có chứng nhận bền vững, (2) Khả năng áp dụng tiến bộ kỹ thuật của từng nhóm tác nhân, (3) Đánh giá vòng đời sản phẩm của chuỗi giá trị đồ gỗ Keo đối với từng nhóm sản phẩm, (4) Bệnh nghề nghiệp cho người lao động trong ngành chế biến gỗ và (5) Chuỗi giá trị bền vững của đồ gỗ keo cho thị trường nội địa
