MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phát triển công nghiệp đã đưa lại nhiều sản phẩm phục vụ con người, nhưng đồng thời nó cũng đưa đến sự cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên và các chất thải có khả năng làm ô nhiễm môi trường. Công nghiệp càng phát triển, sản phẩm thu được càng nhiều thì môi trường cũng ngày càng bị suy thoái nghiêm trọng. Bảo vệ môi trường (BVMT) không còn là vấn đề của tương lai mà là vấn đề hiện hữu. Môi trường bền vững đồng nghĩa với chỗ đứng lâu dài và giá trị gia tăng của Việt Nam trong chuỗi giá trị mạng sản xuất toàn cầu.
Theo các bộ, ngành, địa phương, thì những vấn đề đặt ra hiện nay là việc xử lý chất thải rắn chưa có biện pháp xử lý hiệu quả, mới chủ yếu là chôn lấp. Chất thải sinh hoạt ở nhiều địa phương chưa xử lý hiệu quả, nếu chỉ chôn lấp sẽ ngây nguy hại môi trường sau này. Bên cạnh đó là kinh phí, nhân lực, công cụ dành cho công tác quản lý môi trường còn hạn chế. Chi thường xuyên cho công tác bảo vệ môi trường chỉ 1% ngân sách hàng năm. Đây là mức thấp và cần thiết phải có cơ chế xã hội hóa, huy động nhiều nguồn.
Thành phố Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của cả nước, sớm nhận thức được sự cần thiết của phát triển công nghiệp (PTCN) gắn với BVMT trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) của thành phố. Trong những năm qua, thành phố Hà Nội đã có nhiều chủ trương, biện pháp phát triển nhanh và bền vững các ngành kinh tế; Thành phố đã và đang phát triển 17 khu công nghiệp (KCN), khu công nghệ cao với tổng diện tích gần 3.500ha. Trong đó, 9 KCN với tổng diện tích 1,264 ha đang hoạt động ổn định. Tỷ lệ lấp đầy trên 95% đất công nghiệp gồm các KCN Thăng Long-Nội Bài; Thạch Thất – Quốc Oai; Nam Thăng Long; Sài Đồng B; KCN Hà Nội – Đài Tư; Quang Minh I; Phú Nghĩa; Khu công viên công nghệ thông tin… PTCN trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố; tạo nhiều việc làm và tăngthu nhập cho người lao động, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước… Tuy nhiên, trong quá trình PTCN trên địa bàn thành phố Hà Nội đã và đang làm nảy sinh nhiều vấn đề kinh tế – xã hội và gây ONMT, những bức xúc và tổn thất đối với môi trường ngày càng gia tăng. ONMT nước, đất, không khí khá cao và tình trạng vi phạm các quy định về BVMT ở các làng nghề, các cơ sở sản xuất công nghiệp. Báo động về tình trạng ONMT hiện nay của thành phố Hà Nội là ô nhiễm không khí (bụi và khí độc khu vực nội thành, các công trường xây dựng, khu vực làng nghề, KCN, đốt rơm sau thu hoạch); ô nhiễm nước mặt trong các hồ đô thị, các sông và kênh thoát nước, ô nhiễm nước ngầm; ô nhiễm chất thải rắn, rác thải sinh hoạt không phân loại tại các đô thị; ONMT tại các bãi rác; ô nhiễm rác thải sinh hoạt tại các khu vực dân cư nông thôn… Theo thống kê của các cơ quan chức năng, thành phố Hà Nội hiện có 266/1350 làng nghề gây ONMT nghiêm trọng, với khoảng 60.000 m³ nước thải chưa qua xử lý, xả trực tiếp ra môi trường hàng ngày.
