THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Sản xuất nông, lâm nghiệp với việc sử dụng bền vững tài nguyên thiên của dân tộc Thái ở tỉnh Sơn La
Chuyên ngành: Địa lý học
Mã số: 9.31.05.01
Nghiên cứu sinh: Đặng Thị Nhuần
Cán bộ hướng dẫn: GS.TS. Nguyễn Viết Thịnh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
1) Sản xuất nông, lâm nghiệp gắn với sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên đóng vai trò hết sức quan trọng, đặc biệt với một tỉnh miền núi có nhiều dân tộc thiểu số như ở Sơn La. Người Thái đã sinh tụ lâu đời trên đất Tây Bắc, chiếm 53,7% dân số tỉnh Sơn La. Trong mấy thập niên gần đây, nhiều cộng đồng Thái đã gặp nhiều xáo trộn trong định cư, do việc xây dựng hồ thủy điện Hòa Bình và hồ thủy điện Sơn La. Mặt khác, dân tộc Thái ở Sơn La cũng được nhiều sự hỗ trợ của Nhà nước, lại có nhiều cơ hội phát triển mới, đã và đang có những thay đổi trong sản xuất nông, lâm nghiệp, vừa nâng cao hiệu quả sản xuất, vừa sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên.
2) Luận án đã lựa chọn 103 xã trong tổng số 204 xã của tỉnh, nơi có hơn 60% dân số là người Thái làm địa bàn nghiên cứu. Việc phân tích thực trạng sản xuất nông, lâm nghiệp với các sản phẩm chủ yếu cho thấy trên những địa bàn có điều kiện sản xuất và tiêu thụ sản phẩm khác nhau, các cộng đồng Thái đã khéo kết hợp tri thức bản địa với việc áp dụng những tiến bộ khoa học kĩ thuật để nâng cao năng suất và hiệu quả sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
3) Ở những vùng địa hình dốc, bị chia cắt, đất sản xuất nông nghiệp eo hẹp, cơ sở hạ tầng còn khó khăn, điều kiện tiếp cận thị trường hạn chế, dân nghèo, chủ yếu là các mô hình nông nghiệp truyền thống. Ở những nơi điều kiện sản xuất thuận lợi hơn, nhất là ở các địa bàn dân cư ổn định, dọc quốc lộ 6, lại có điều kiện chuyển giao KHCN, sự hỗ trợ của doanh nghiệp, đã xuất hiện các mô hình sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nhưng chưa đạt đến quy mô trang trại. Xu hướng là ngày càng nhiều các mô hình sản xuất truyền
thống vươn lên sản xuất hàng hóa, xuất hiện các mô hình mới (sản xuất cây ăn quả xuất khẩu, sản xuất cà phê, chăn nuôi gà, lợn theo hình thức trang trại, nuôi cá lồng,…). Tuy nhiên, bên cạnh các thành công bước đầu, việc chuyển lên sản xuất hàng hóa còn gặp nhiều khó khăn, hiệu quả chưa ổn định.
4) Trên cơ sở các định hướng phát triển KTXH của tỉnh, các định hướng phát triển ngành, đồng thời đối chiếu với thực trạng sản xuất nông, lâm nghiệp ở các xã tập trung đông người Thái, luận án đã đưa ra các định hướng và các giải pháp chính để phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp gắn với sử dụng bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên ở các địa bàn này. Để phát triển nhân rộng các mô hình sản xuất hàng hóa gắn với sử dụng bền vững tài nguyên, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như: quy hoạch chi tiết, nghiên cứu thị trường; xây dựng thương hiệu sản phẩm đặc trưng cho từng vùng; kết hợp tri thức bản địa với ứng dụng KHKT để nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên… Đồng thời, có những giải pháp có tính vĩ mô về chính sách và công nghệ để quản lý và sửdụng tốt hơn các nguồn tài nguyên này, sát với thực tiễn địa phương và đặc điểm của dân tộc Thái. Những định hướng và giải pháp này hy vọng sẽ góp phần giúp đồng bào Thái phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp một cách hiệu quả và hạn chế được những rủi ro do biến đổi khí hậu, phát triển sinh kế bền vững.
