1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm trở lại đây, giáo dục mầm non được Nhà nước quan tâm và đầu tư phát triển. Kết quả thực hiện chiến lược phát triển giáo dục quốc gia giai đoạn từ năm 2001 – 2010 cho thấy, giáo dục mầm non đã được “xóa trắng” ở hầu hết các vùng miền của đất nước. Giai đoạn từ năm 2011 đến 2020 mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi vào năm 2015; đến năm 2020, có ít nhất 30% trẻ trong độ tuổi nhà trẻ và 80% trong độ tuổi mẫu giáo được chăm sóc, giáo dục tại các cơ sở giáo dục mầm non; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng trong các cơ sở giáo dục mầm non giảm xuống dưới 10% [2]. Để đáp ứng được mục tiêu phát triển, bậc giáo dục mầm non phải có những thay đổi, cải tiến về chương trình, chính sách, cách thức quản lý, và hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ nhằm đáp ứng nhu cầu của trẻ, của phụ huynh và toàn xã hội, dẫn đến những áp lực cho giáo viên mâm non, khiến giáo viên gặp stress trong hoạt động nghề nghiệp.
Hiệp hội sức khỏe và an toàn vương quốc Anh đã báo cáo: dạy học là một nghề căng thẳng nhất so với các nghề khác như điều dưỡng, quản lý, ngành nghề dịch vụ, cứ 2 trong 5 giáo viên được báo cáo có trải nghiệm stress so với 1 trong 5 người lao động từ các ngành nghề khác [38]. Các nghiên cứu về lý luận và thực tiễn của các tác giả đã cho thấy, giáo viên hiện đang phải chịu đựng stress với các mức độ khác nhau, stress ở giáo viên có liên quan đến các tác nhân gây stress và cách ứng phó với stress trong hoạt động nghề nghiệp. Stress ở giáo viên dẫn đến những biến đổi, trải nghiệm về thể chất và tâm lý, để lại những hậu quả cho giáo viên và tổ chức nhà trường. Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến stress ở giáo viên như: giới tính, thâm niên công tác, độ tuổi, thu nhập, tình trạng hôn nhân,… Bên cạnh đó các tác giả đã đề xuất nhiều biện pháp giúp giảm stress ở giáo viên tùy thuộc vào tình hình stress thực tế ở giáo viên tại các trường học, bậc học, cấp học, khu vực và các quốc gia khác nhau trên thế giới.
Kết quả nghiên cứu về stress ở giáo viên nói chung và stress ở giáo viên mầm non nói riêng của các tác giả nước ngoài cho thấy, stress xuất hiện hầu hết ở giáo viên, cứ bốn giáo viên thì có một giáo viên khá thường xuyên bị stress (Hayes,2006; Kyriacou, 2000) [49, tr.135]. Trong nghiên cứu “stress ở giáo viên và chiến lược ứng phó”, khảo sát trên 1201 giáo viên giảng dạy từ mẫu giáo cho đến lớp 12 tại nước Mỹ, kết quả cho thấy giáo viên trên toàn nước Mỹ đang rất stress [66]. Các nghiên cứu về stress ở giáo viên mầm non của các tác giả như Kelly và Berthelsen (1995, 1997) [46], [47], Tsai, Fung, Chow (2006) [77], Zinsser, Bailey, Curby, Denham và Bassett (2013) [81] cho thấy, mức độ stress ở giáo viên mầm non hiện nay diễn ra phổ biến ở mức độ rất cao. Có rất nhiều tác nhân gây stress ở giáo viên mầm non như: áp lực thời gian, đáp ứng nhu cầu của trẻ, đối phó với nhiệm vụ không liên quan đến giảng dạy, duy trì hoạt động giảng dạy thực hành, đáp ứng nhu cầu cá nhân, vấn đề liên quan đến phụ huynh của trẻ, mối quan hệ với đồng nghiệp, những vấn đề về các chương trình ở trường mầm non, và những áp lực công việc, sự chuyên nghiệp trong công việc, kỷ luật và động lực. Stress ở giáo viên mầm non dẫn đến những biến đổi, trải nghiệm với các mức độ khác nhau về cảm xúc, sự mệt mỏi, vấn đề tim mạch, vấn đề ăn uống, hành vi, và những hệ quả có liên quan khác như: không đáp ứng được nhiệm vụ, nhu cầu nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ, ảnh hưởng đến mối quan hệ với đồng nghiệp, tổ chức nhà trường. Để đối phó với sự thay đổi, giáo viên cần có những phản ứng tích cực với những thay đổi và áp lực, phải quyết đoán hơn trong công việc, kiểm soát cảm xúc cá nhân. Giáo viên cũng cần hỗ trợ cho các đồng nghiệp, giúp đồng nghiệp tự tin hơn trong công việc. Đối với nhà trường và xã hội cần có một mạng lưới giám sát, hỗ trợ giáo viên mầm non thực hiện các công việc hàng ngày.
