NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Tác động của di cư trong nước đến giảm nghèo ở Việt Nam
Chuyên ngành: Kinh tế học Mã số: 9310101_KTH
Nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Hoài Thu Mã NCS: NCS36.007KTH
Người hướng dẫn: PGS.TS. Lê Quốc Hội
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Thứ nhất, luận án đã xây dựng được khung phân tích tác động của di cư trong nước đến giảm nghèo trên cơ sở xác định và luận giải các kênh chính mà di cư trong nước tác động đến giảm nghèo (bao gồm tiền gửi về từ di cư, vốn nhân lực và cơ cấu lao động) và các nhân tố ảnh hưởng đến tác động của di cư trong nước đến giảm nghèo (bao gồm đặc điểm của thị trường lao động, sự phát triển của thị trường tài chính, các chính sách gắn kết di cư trong nước với giảm nghèo, đặc điểm của hộ gia đình và đặc điểm kinh tế – xã hội của địa phương). Khung phân tích này tiếp tục khẳng định các lý thuyết về di cư và phát triển nói chung, cụ thể là quan hệ giữa di cư và nghèo nói riêng tiếp tục có ý nghĩa xác thực trong bối cảnh hiện tại.
Thứ hai, luận án kết hợp ước lượng và kiểm định tác động của di cư trong nước đến giảm nghèo ở cả phạm vi cấp tỉnh và cấp hộ đã đánh giá được đầy đủ hơn tác động của di cư trong nước đến giảm nghèo ở Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu cấp tỉnh cho phép kiểm định tác động gián tiếp của di cư trong nước đến giảm nghèo thông qua thay đổi vốn nhân lực và cơ cấu lao động của tỉnh. Phạm vi cấp hộ đã ước lượng và kiểm định thêm được vai trò giảm nghèo của di cư trong nước thông qua tác động của tiền gửi về từ di cư tới mức độ nghèo của hộ gia đình nhận được tiền gửi. Các nghiên cứu trước đây ở Việt Nam chỉ quan tâm vai trò của tiền gửi từ di cư trong nước đến khả năng thoát nghèo của hộ đã bỏ qua tác động này.
2. Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu của luận án
Thông qua đánh giá tác động của di cư trong nước đến giảm nghèo ở Việt Nam trong giai đoạn 2010-2016, luận án đã phát hiện và đề xuất một số điểm sau:
Thứ nhất, luận án cho thấy thông qua tiền gửi về từ di cư, di cư trong nước không chỉ làm giảm khả năng rơi vào hộ nghèo mà đối với các hộ chưa thoát nghèo, nhận được tiền gửi từ di cư trong nước đã làm giảm mức độ nghèo của hộ. Trong khi đó, số hộ nghèo tham gia vào di cư thấp và giá trị tiền gửi từ di cư trong nước mà hộ nghèo nhận được thời gian qua không cao. Đây là một thách thức khi tỷ lệ hộ nghèo ở Việt Nam hiện đã giảm thấp và công tác giảm nghèo trở nên khó khăn, cần can thiệp hỗ trợ trực tiếp cho hộ nghèo ở các địa phương có những phương thức sinh kế mới, trong đó có cả xuất cư lao động.
Thứ hai, luận án cho thấy luồng nhập cư của người di cư lâu dài vào tỉnh có đóng góp tích cực đến giảm nghèo thông qua nâng cao vốn nhân lực và thay đổi cơ cấu lao động của tỉnh theo hướng giảm tỷ trọng lao động nông nghiệp so với lao động phi nông nghiệp. Kết quả này hàm ý rằng với mục tiêu giảm nghèo, chính quyền các tỉnh cần thừa nhận lợi ích của di cư lâu dài vào tỉnh để từ đó có các chính sách tăng cường tác động tích cực này, ví dụ như các chính sách thu hút lao động nhập cư có trình độ chuyên môn kỹ thuật vào tỉnh rất cần được chú ý.
Thứ ba, luận án cung cấp bằng chứng cho thấy luồng xuất cư của người di cư lâu dài ra khỏi tỉnh đang có tác động tiêu cực đến vốn nhân lực và cơ cấu lao động của tỉnh, ảnh hưởng xấu đến quá trình giảm nghèo. Điều này hàm ý rằng các tỉnh cần thực sự quan tâm đến vấn đề xuất cư, đặc biệt là các tỉnh có tỷ suất xuất cư cao. Để hạn chế tác động này, các tỉnh cần có các chính sách nhằm giảm bớt các lực đẩy dẫn đến xuất cư, thu hút di cư quay về và lao động nhập cư có trình độ chuyên môn kỹ thuật.
