Tên đề tài: Thơ chữ Hán Cao Bá Quát – những điểm mới về nội dung và nghệ thuật
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
Mã số: 62.22.34.01
Nghiên cứu sinh:Nguyễn Thị Tính
Người hướng dẫn: PGS.TS. Lã Nhâm Thìn
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án:
Ở phương diện nội dung, thơ chữ Hán Cao Bá Quát có nhiều điểm mới rõ rệt. Cao Bá Quát đem đến cho thơ chữ Hán một cách nhìn mới về hiện thực xã hội trong nước.
Đó là sự thẳng thắn chỉ ra thực trạng lỗi thời của chế độ khoa cử; đề cập tới sự rủi ro, phẩm giá, tư tưởng con người trong hoàn cảnh sống; phản ánh con người và văn minh phương Tây, nhận thấy rõ nguy cơ xâm lược của phương Tây với phương Đông. Ở các chủ đề về chữ “tình”, phụ nữ và thiên nhiên, Cao Bá Quát có sự bứt phá khỏi tính quy phạm của văn chương trung đại: đưa chữ “tình” về với những mối quan hệ gia đình, bè bạn, đời tư…, đề cập tới những phụ nữ trong đời thường và “phép biện chứng tâm hồn” khi đi sâu thể hiện đời sống nội tâm của họ; chú ý mảng thiên nhiên sinh động, cụ thể, gắn liền với hiện thực khách quan.
Ở phương diện nghệ thuật, thơ chữ Hán Cao Bá Quát đã thay đổi không gian kì vĩ mang tầm vũ trụ của thơ ca trung đại bằng thời gian và không gian đời tư. Ông còn sử dụng bút pháp kí sự rất hiệu quả.
Với những điểm mới đó, Cao Bá Quát trở thành một trong số ít nhà thơ có phong cách trong văn chương thời trung đại, đồng thời góp phần đổi mới thơ ca trung đại Việt Nam. Thơ ông là bước đầu dự báo cho sự phá cách của cả một thế hệ, đưa đến phong trào tiếp nhận các thể thơ tự do của phương Tây sau này.
