THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI
CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Tiểu thuyết lịch sử của Lan Khai
Chuyên ngành: Lí luận văn học
Mã số: 9.22.01.20
Nghiên cứu sinh: Đỗ Thị Nhàn
Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Trần Mạnh Tiến
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
1. TTLS của Lan Khai đã thoát khỏi nguyên tắc mô phỏng lịch sử và thi pháp nghệ thuật truyền thống để tạo nên phong cách nghệ thuật mới. Tác giả thể hiện sự nhạy bén trong việc lựa chọn sự kiện, linh hoạt trong xử lí tư liệu lịch sử và phương thức hư cấu để đem đến cho lịch sử một sức sống mới. TTLS là những thành quả nghệ thuật sáng giá trong hành trình lao động nghệ thuật của Lan Khai và có đóng góp quan trọng vào tiến trình đổi mới nền văn học dân tộc nửa đầu thế kỉ XX cũng như có ảnh hưởng nhất định tới thể tài này trong nền văn học đương đại.
2. Nhà văn Lan Khai để lại một di sản văn học khá đồ sộ, đa dạng về thể loại, phong phú về nội dung và chứa đựng những quan niệm nghệ thuật đúng đắn, tiến bộ về nhà văn, về văn học góp phần tích cực vào việc hình thành hệ thống lí luận văn học hiện đại. Các yếu tố hư cấu được mở rộng nhưng không làm biến dạng lịch sử mà mà đem đến cho nhân vật lịch sử sức sống mạnh mẽ hơn, tạo ra hướng tiếp nhận đa chiều ở người đọc. Lan Khai là một trong những cây bút tiên phong có đóng góp thiết thực vào quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945.
3. Khi phản ánh lịch sử, Lan Khai chú trọng khai thác những thời điểm rối ren, phức tạp nhất của các triều đại, đáng chú ý là các sự kiện chuyển giao quyền lực thời Lý – Trần, Lê – Mạc, Lê – Trịnh. Thế giới nhân vật trong TTLS của Lan Khai vô cùng phong phú, đa dạng gồm nhiều giai tầng khác nhau. Từ cái nhìn đa chiều về lịch sử, tác giả thể hiện tư duy biện chứng về con người với sự tổng hòa các mối quan hệ xã hội, với sự giao tranh giữa cái thiện và cái ác, cái phi thường và cái đời thường, thói vị kỉ và lòng bao dung trong mỗi cá nhân con người.
4. Lan Khai đã xử lí khéo léo hai yếu tố hư cấu và lịch sử khi tái tạo bức tranh quá khứ. Tác giả cũng rất uyển chuyển trong việc kiến tạo mô hình không gian và thời gian nghệ thuật để phục dựng không khí, diện mạo lịch sử một cách thuyết phục. Sự đổi mới khá toàn diện từ kết cấu đến ngôn từ, giọng điệu đã cho thấy những đóng góp thiết thực của Lan Khai trong hành trình hiện đại hóa văn học và làm phong phú thêm hệ thống líluận về TTLS.
