THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Tín hiệu thẩm mỹ thuộc trường nghĩa “Mắt” trong kho tàng ca dao người Việt và thơ ca Việt Nam 1945-1975.
Chuyên ngành: Ngôn ngữ Việt Nam.
Mã số: 9.22.90.20
Nghiên cứu sinh: Đỗ Thị Hương Bưởi.
Cán bộ hướng dẫn: GS. TS Hoàng Trọng Phiến.
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
– Luận án đã đưa ra khái niệm có tính tác nghiệp về Tín hiệu thẩm mỹ (THTM): THTM là toàn bộ những yếu tố, những chi tiết của hiện thực đời sống khách quan (bao gồm cả TH ngôn ngữ) và tâm trạng được đưa vào tác phẩm vì mục đích thẩm mỹ.
– Khảo sát THTM “mắt” trong kho tàng ca dao người Việt và thơ ca Việt Nam 1945 1975 vận dụng các vấn đề về lý thuyết THTM, luận án đã tiến hành khảo sát THTM “mắt” ở hai dạng: hằng thể và biến thể. Trong dạng biến thể, Luận án đã tiến hành khảo sát và tìm hiểu hai loại: biến thể từ vựng (BTTV) và biến thể kết hợp (ВТКН).
– Luận án đã khảo sát 173 đơn vị theo mô hình mắt (hoặc BTTV của mắt) + x… và đã xác định các phương diện được đề cập đến: hình dáng của mắt, màu sắc của mắt, hoạt động của mắt, trạng thái của mắt, tính chất của mắt. Mỗi phương diện lại được gọi tên bằng những mô hình khác nhau. Đây chính là cơ sở cho việc luận giải giá trị của THTM “mắt” trong kho tàng ca dao người Việt và thơ ca 1945 – 1975.
Trong loại cấu trúc của BTKH Mắt + Y (Y là động từ) + B (đối tượng tác động) xảy ra hiện tượng: Danh hóa động từ, chẳng hạn: ngủ -> giấc ngủ, cái áo ngủ, cái nhìn. Có động từ không phải thuộc tính của mắt nhưng lại được dùng chỉ mắt như mắt cười: niềm vui chiến thắng…
– Luận án đã tìm hiểu ý nghĩa thẩm mỹ của THTM “mắt” trong kho tàng ca dao người Việt và thơ ca Việt Nam 1945-1975 chủ yếu trên các phương diện: mắt là biểu trưng cho đặc điểm hình thức của con người, mắt cũng biểu đạt cho thế giới tâm hồn, tình cảm; cho vẻ đẹp trítuệ, thể hiện sự khám phá, đánh giá đối với con người, cuộc sống, thời đại.
Luận án đã chỉ ra sự thống nhất và khác biệt trong việc sử dụng THTM thuộc trường nghĩa “mắt” giữa ca dao và thơ ca về số lượng các BTKH, mô hình cấu trúc, các loại ý nghĩa thẩm mỹ biểu trưng…
