THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI
CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Tính mơ hồ trong cấu trúc văn bản Truyện Kiều của Nguyễn Du
Chuyên ngành: Lý luân văn học
Mã số: 9.22.01.20
Nghiên cứu sinh: Nguyễn Hồng Hạnh
Cán bộ hướng dẫn: PGS. TS Lê Lưu Oanh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
– Luận án nghiên cứu lý thuyết về tính mơ hồ. So với khái niệm của W. Empson đề xuất lần đầu tiên vào năm 1930, khái niệm tính mơ hồ mà luận án đưa ra có phạm vi rộng hơn bao gồm cả hiện tượng mơ hồ đa nghĩa, mơ hồ bất định và luôn vận động về nghĩa.
– Luận án nghiên cứu tính mơ hồ như một phạm trù thẩm mỹ một cách tập trung và có hệ thống nhằm xây dựng mô hình nghiên cứu tính mơ hồ, vận dụng mô hình này trong việc nghiên cứu cầu trúc văn bản Truyện Kiểu.
– Công trình nỗ lực trong việc hệ thống hóa được các cấp độ mơ hồ, thống kê và giải thích logic của những cái mơ hồ, phân loại và rút ra nguyên tắc mơ hồ biểu hiện qua ngôn từ, hình tượng trong Truyện Kiều. Đây là góc nhìn mới để khẳng định giá trị nghệ thuật của tác phẩm, điều mà những công trình trước đó ít nhiều đã để ý nhưng chưa đào sâu.
– Các thủ pháp mơ hồ ngôn từ được sử dụng dày đặc, điêu luyện và đỉnh cao trong Truyện Kiểu. Đó là sự phối kết hài hòa các nguyên tắc dân gian – cổ điển – hiện đại nhằm biển tác phẩm thành một sân chơi ngôn ngữ, tô đậm chất duy tình, duy cảm, khơi gợi cảm nhận đến vô cùng. Mơ hồ ngôn từ Truyện Kiểu góp phần khẳng định tài năng ngôn ngữ bậc thấy của Nguyễn Du. Nội lực chữ của ông khơi nguồn cảm hứng bất tận cho thơ ca sau này.
– Tính mơ hồ trên bình diện hình tượng Truyện Kiều đã tạo nên những đối mới then chốt trong cách kể chuyện và xây dựng nhân vật của Nguyễn Du. Người kể chuyện của Tổ Như có điểm nhìn và giọng điệu biển hóa phức tạp. Nhân vật được khai thác triệt để, đào sâu và đầy tới cao độ những mâu thuẫn trong bản thể, làm nổi bật tính khả biến. Con người trong quan niệm của Nguyễn Du không còn nhất phiền, đã có sự chuyển dịch từ con người đãng bậc thành thể tục, từ con người đạo | đức sang con người cá nhân với những biểu hiện tâm lý phức tạp, mâu thuẫn vượt lên trên bản gốc và những tác phẩm Truyện Nôm cùng thời.
– Luận án khẳng định mơ hồ là một phẩm chất quan trọng đánh dấu một bước tiến trong tư duy nghệ thuật, tư duy tự sự, tư duy tiếng Việt, quan niệm nghệ thuật về con người của Nguyễn Du; cho thấy những đóng góp của Nguyễn Du đối với sự phát triển của văn học dân tộc, đặc biệt đối với sự phát triển của ngôn ngữ thơ ca.
– Luận án không những mở ra một hướng tiếp cận mới nhằm khẳng định giá trị đỉnh cao của một tác phẩm văn học cổ điển mà còn mở ra hướng tiếp cận mới đối với những tác phẩm văn học hiện đại. Ngoài các yêu tổ mơ hồ trong cấu trúc nội tại của văn bản văn học như ngôn ngữ, hình tượng, mơ hồ còn biểu hiện trên các phương diện kết cấu, liên văn bản hay mơ hồ trên phương diện tiếp nhận…. Để đầy đủ và chuyên sâu hơn ta có thể nâng cao nghiên cứu thi pháp mơ hồ trong văn học.
