MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Đói nghèo là vấn đề vừa mang tính kinh tế, vừa mang tính xã hội và có những tác động tiêu cực tới sự phát triển của bản thân người nghèo, cộng đồng người nghèo và toàn xã hội. Đói nghèo tạo ra một “vòng luẩn quẩn” về thu nhập thấp, trình độ giáo dục thấp, cơ hội việc làm ít hoặc công việc có thu nhập thấp và cuối cùng là nghèo. Theo Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, “Kết quả giảm nghèo chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo cao, khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng, nhóm dân cư còn lớn. Tỉ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở vùng sâu, vùng xa, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn cao. Một số chính sách về an sinh xã hội, giảm nghèo còn chồng chéo, chưa đồng bộ, hiệu quả chưa cao và chưa khuyến khích người nghèo vươn lên thoát nghèo. Tỉ lệ bao phủ và chất lượng dịch vụ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp còn thấp. Quỹ BHXH chưa bền vững” [23, tr.256]. Cùng là mối quan tâm chung của cả nước, vấn đề nghèo đói đang được Đà Nẵng đặc biệt quan tâm với nhiều chính sách và giải pháp giảm nghèo. Trong những năm qua, số lượng hộ nghèo ở Đà Nẵng đã giảm đáng kể. Theo báo cáo số 21-BC/VPTU ngày 16/02/2016 của Thành ủy Đà Nẵng, số hộ nghèo giảm từ 32.796 hộ (chiếm 19,26% tổng số hộ) vào năm 2009 xuống còn 22.045 hộ (chiếm 9,10% tổng số hộ) vào năm 2013 và 23.276 hộ (chiếm 9,15%) vào đầu năm 2016 theo chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hộ nghèo kinh niên và nguy cơ tái nghèo còn cao. Trong số đối tượng nghèo, NCT là nhóm dễ bị nghèo và dễ tổn thương.
Theo báo cáo của Tổng Cục Dân số – Kế hoạch hoá gia đình (2015), các nước trên thế giới phải qua hàng thập niên mới bước tiếp đến giai đoạn già hóa dân số, trong khi chúng ta chỉ mất 6 năm để bước từ giai đoạn dân số trẻ sang giai đoạn già hóa dân số. Từ già hóa dân số sang giai đoạn cơ cấu dân số già cácnước cùng phải trải qua hàng thập niên, thậm chí hàng thế kỳ nhưng Việt Nam chỉ mất 16 đến 18 năm đã bước sang giai đoạn dân số già.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu với những dự kiến về nội dung, luận án dự kiến sẽ có những đóng góp sau:
Về mặt lý luận:
Khái quát hoá được một cách có hệ thống các vấn đề lý luận trong nghiên cứu thực trạng nghèo của NCT.
Cung cấp các bằng chứng thực chứng về các mối quan hệ tác động của các yếu tố có ảnh hưởng lớn đến tình trạng nghèo của NCT tại Việt Nam (cụ thể là ở Đà Nẵng), đặc biệt về vai trò của chính sách trợ cấp bằng tiền trong việc giảm nghèo.
Về mặt thực tiễn:
– Cung cấp cho các bên hữu quan các thông tin và đánh giá xác thực về tình trạng nghèo, xác định được những tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại hiện nay đến tình trạng nghèo của NCT ở Đà Nẵng, đề xuất xây dựng chính sách cho NCT, định hướng các giải pháp, mà trọng tâm là chương trình hỗ trợ bằng tiền.
