NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên luận án: Tổng hợp, nghiên cứu cấu trúc và hoạt tính sinh học của một số hợp chất chứa dị vòng từ acid 2-(naphthalen-1-yl)acetic
Ngành: Hóa hữu cơ
Mã số: 9 44 01 14
Họ và tên NCS: Lê Trọng Đức
Khóa đào tạo: 2022 – 2025
Chức danh, học vị, họ và tên người hướng dẫn:
1. PGS. TS. Nguyễn Tiến Công
2. PGS. TS. Hoàng Thị Kim Dung
Tên cơ sở đào tạo: Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Nội dung:
1. Về mặt tổng hợp: Đã tổng hợp được 42 hợp chất xuất phát từ acid 2-(naphthalen-1-yl)acetic, trong đó có 39 hợp chất mới (theo SCI-Finder, 08/2025) bao gồm 2 chất chìa khóa lần lượt chứa dị vòng 2-thioxothiazolidin-4-one và 1,2,4-triazole, 11 dẫn xuất chứa dị vòng 2-thioxothiazolidin-4-one, 16 dẫn xuất acetamide chứa dị vòng 1,2,4-triazole và 10 dẫn xuất ethanone chứa dị vòng 1,2,4-triazole.
2. Về nghiên cứu cấu trúc: Tất cả hợp chất đã tổng hợp đều được xác nhận cấu trúc thông qua các phương pháp phổ hiện đại: FT-IR, ‘H-NMR, 13C-NMR, HR-MS. Đặc biệt, 11 trong số 39 hợp chất mới đã được xác định cấu trúc chi tiết thông qua phương pháp nhiễu xạ tia X đơn tinh thể.
3. Về hoạt tính ức chế enzyme a-glucosidase: Hầu hết các hợp chất đã tổng hợp đều thể hiện hoạt tính trung bình đến tốt (so sánh với chất đối chứng dương voglibose) với IC50 trong khoảng 0,11 – 345,67 µM. Nghiên cứu liên quan cấu trúc hoạt tính cho thấy nhóm hợp chất chứa dị vòng 1,2,4-triazole có hoạt tính tốt hơn nhóm 2-thioxothiazolidin-4-one, và những hợp chất có nhóm thể rút electron như -NO2, -Cl, Br làm tăng hoạt tính, trong khi nhóm đẩy electron có ảnh hưởng phức tạp tùy vào vị trí gắn kết.
4. Phương pháp docking phân tử cũng chỉ ra sự ổn định của các hợp chất đã tổng hợp trong khoang gắn kết của enzyme a-glucosidase (PDB ID: 6C9X) bằng các liên kết hydrogen với các amino acid quan trọng như Arg404, Asp73, Asp197, Asn352 và tương tác π-π νới Trp169 và Phe314.
