TRANG THÔNG TIN VỀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT HỌC THUẬT, LÝ LUẬN CỦA LUẬN ÁN
I) Thông tin chung:
– Tên đề tài luận án và cơ sở đào tạo
+ Tên đề tài luận án: Vai trò của vốn xã hội và thể chế địa phương trong quản lý rừng cộng đồng khu vực Bắc Trung Bộ
+ Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Lâm nghiệp
– Nghiên cứu sinh
+ Họ tên NCS: Ngô Văn Hồng
+ Khóa đào tạo NCS: Khóa: 2015 – 2018
+ Ngành: Quản lý tài nguyên rừng, Mã ngành: 9620211
– Người hướng dẫn khoa học
a, Họ tên người hướng dẫn khoa học 1: PGS. TS. Đỗ Anh Tuân
+ Chức danh khoa học: PGS, học vị: TS
+ Đơn vị công tác: Trường Đại học Lâm nghiệp.
b, Họ tên người hướng dẫn khoa học 2: PGS. TS. Trần Ngọc Hải
+ Chức danh khoa học: PGS, học vị: TS
+ Đơn vị công tác: Trường Đại học Lâm nghiệp.
II) Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận của luận án:
– Về mặt học thuật: Xác định được vốn xã hội và thể chế địa phương của các cộng đồng là các nhân tố quan trọng, có ảnh hưởng đến việc tổ chức quản lý và hiệu quả quản lý rừng cộng đồng, làm cơ sở khoa học quan trọng cho việc thiết kế cơ cấu quản lý, hệ thống thể chế và thúc đẩy các nhân tố vốn xã hội nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên rừng cộng đồng.
– Về mặt lý luận: (1) Đây là công trình khoa học nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên về vốn xã hội và thể chế trong quản lý rừng cộng đồng ở Việt Nam. Luận án đã tổng quát hoá cơ sở lý luận cho quản lý rừng cộng đồng trên cơ sở lý thuyết quản lý tài nguyên chung và hành động tập thể, đặc biệt là vai trò của các nhân tố thể chế và vốn xã hội trong quản lý tài nguyên rừng cộng đồng. Kết quả nghiên cứu đóng góp vào lý luận về vai trò của vốn xã hội và thể chế địa phương đối với quản lý tài nguyên rừng cộng đồng nói rừng riêng và lý luận về quản lý tài nguyên chung nói riêng; (2) Nghiên cứu đã mô hình hoá một cách định lượng về chiều hướng và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố vốn xã hội và thể chế đến hiệu quả quản lý rừng cộng đồng ở khu vực nghiên cứu.
– Những luận điểm mới rút ra từ kết quả nghiên cứu của luận án:
Nghiên cứu này chỉ ra rằng tính đa chiều, nhiều khía cạnh khác nhau của vốn xã hội (từ mạng lưới đến giá trị và quan điểm chia sẻ) cũng như có sự khác biệt về giá trị vốn xã hội ở các cộng đồng nghiên cứu. Các kết quả phân tích thống kê định lượng đã chứng minh rằng vốn xã hội địa phương có tương quan thuận chặt chẽ với hiệu quả quản lý rừng cộng đồng. Nơi có vốn xã hội cao thì hiệu quả quản lý rừng cộng đồng tốt hơn. Trong đó, các chỉ số vốn xã hội thành phần Sự tin tưởng và Sự tương hỗ là các chỉ số có ảnh hưởng rõ rệt và lớn nhất đến hiệu quả quản lý rừng cộng đồng.
Hệ thống thể chế trong quản lý rừng cộng đồng tại khu vực nghiên cứu về cơ bản có cấu trúc khá tương đồng và đều được xây dựng theo khuôn mẫu do Kiểm lâm địa phương hỗ trợ, bao gồm (i) các quy định hoạt động và (ii) các quy định tập thể dựa trên quy định của Nhà nước về quản lý rừng và quy chế truyền thống của các cộng đồng. Nhìn chung các quy chế này còn thiếu chi tiết về quản lý lâm sản ngoài gỗ, cơ chế giải quyết xung đột và đảm bảo thực thi quy chế.
Thể chế địa phương (thể hiện ở các quy định, mức độ chi tiết và mức độ thực thi quy chế) là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến các hành động tập thể và hiệu quả quản lý rừng cộng đồng. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các mô hình rừng cộng đồng được đánh giá có hiệu quả quản lý cao là các mô hình có thể chế rõ ràng và các quy định được thực thi nghiêm, dẫn đến rừng cộng đồng được bảo vệ tốt, kiểm soát tốt diện tích đất rừng và chất lượng rừng được cải thiện.
