THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên luận án: Xây dựng một số công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 9 trong môn Ngữ văn
Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học Văn – Tiếng Việt
Mã số: 6214.0111
Nghiên cứu sinh: Trần Thị Kim Dung Khóa đào tạo: 2014 – 2018
Cán bộ hướng dẫn:
1) PGS.TS Nguyễn Thị Hồng Vân
2) PGS.TS Nguyễn Thị Hạnh
Cơ sở đào tạo: Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam
TÓM TẮT NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Về mặt lí luận: Luận án đã phân tích và hệ thống được những vấn đề lí luận cơ bản về đánh giá, chú trọng đến quan điểm đánh giá phát triển; đánh giá năng lực đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực, các công cụ được sử dụng để đánh giá năng lực đọc hiểu ở cả hai hình thức ĐGTX (Câu hỏi, bài tập, Lời nhận xét, Phiếu quan sát, Phiếu hỏi, Hồ sơ học tập) và ĐGĐK (đề kiểm tra, bài tập nghiên cứu). Những công cụ này được phân tích kĩ trên các phương diện khái niệm, công dụng, các kiểu loại. Luận án đã đề xuất chuẩn đánh giá năng lực đọc hiểu của HS lớp 9 dựa trên yêu cầu cần đạt của Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018, bao gồm chuẩn chung cho cả ba dạng văn bản và chuẩn cụ thể cho từng dạng văn bản mà HS được học), mỗi chuẩn được đề xuất ba mức để có sự phân hóa với từng dạng câu hỏi.
2. Về thực tiễn: Luận án đã khảo sát thực tiễn để tìm hiểu nhận thức của GV về đổi mới đánh giá theo định hướng phát triển năng lực, đánh giá năng lực đọc hiểu của HS, các bộ công cụ được GV sử dụng để đánh giá năng lực đọc hiểu của HS lớp 9; chỉ ra những kết quả và bất cập của phương pháp kiểm tra, đánh giá năng lực đọc hiểu. Để khắc phục những bất cập này, luận án đã xác định những công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu cần được sử dụng trong hai hình thức đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì; đề xuất quy trình, cách thức xây dựng, sử dụng một số bộ công cụ. Sau đó tiến hành nghiên cứu xây dựng minh họa một số bộ công cụ ĐG tương ứng với hai hình thức ĐGTX và ĐGĐK; phân tích kĩ đặc điểm của mỗi bộ công cụ; hướng dẫn cách vận dụng trong thực tiễn dạy học; đưa ra những lưu ý giúp GV có thể sử dụng các bộ công cụ này một cách thuận lợi.
3. Tính khả thi của giả thuyết khoa học mà luận án nêu ra được thể hiện qua phần thử nghiệm sư phạm ở 3 trường THCS thuộc 3 vùng miền khác nhau (Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hà Nội). Kết quả thử nghiệm bước đầu cho thấy các bộ công cụ đề xuất đã đáp ứng được những tiêu chí cơ bản, được GV và HS đón nhận; kết quả xử lí thông tin đặt trong mối quan hệ giữa bài kiểm tra và phiếu quan sát cũng ghi nhận độ tin cậy, sự phù hợp của các cong cụ thử nghiệm. Một số kết quả (dù còn khiêm tốn) mà chúng tôi đã đạt được là cơ sở để khẳng định việc vận dụng đa dạng các bộ công cụ trong cả hai hình thức ĐGTX, ĐGĐK là hoàn toàn phù hợp với cả GV và HS, có thể từng bước sử dụng, rút kinh nghiệm để triển khai trên diện rộng.
